Το πολεμικό πλοίο Αβέρωφ είναι το πλέον θρυλικό πλοίο της νεότερης Ελλάδας. Παρά την ονομασία του ως θωρηκτού, στην πραγματικότητα είναι θωρακισμένο καταδρομικό, κλάσης ΠΙΖΑ (ακριβές αντίγραφο του ιταλικού θωρακισμένου καταδρομικού «Pisa» που είχε ναυπηγηθεί το 1907 με βάση σχέδιο του ναυπηγού Ιωσήφ Ορλάντο), το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του Oρλάντο στο Λιβόρνο της Ιταλίας την περίοδο 1908 – 1911, και εντάχθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό.
Το πλοίο παραδόθηκε στη χώρα μας στις 15 Μαΐου 1911. Την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου κατέπλευσε στο Φάληρο κι έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από τον ελληνικό λαό.
Κόστισε συνολικά 25.000.000 χρυσές ελληνικές δραχμές. Το 1/3 της τιμής του κατέβαλε ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Αβέρωφ και τα 2/3 το ελληνικό δημόσιο με εξωτερικό δανεισμό.
Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος
Tο πλοίο πήρε μέρος στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Πλοίαρχος Σοφοκλής Δούσμανης. Ο «Αβέρωφ» συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, όταν, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του, και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή καταδιώκοντάς τον. Η τακτική του Κουντουριώτη έδωσε την νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα, και μετέβαλε πλοίο και ναύαρχο σε ζωντανούς μύθους. Για τους Έλληνες ήταν ο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργος», ενώ για τους Τούρκους «Το Διαβολοβάπορο» (Σεϊτάν παπόρ)
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες καθώς ο Τουρκικός Στόλος παρέμεινε κλεισμένος στα Δαρδανέλλια λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Με το τέλος του πολέμου εισέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποθεώθηκε από τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
Μικρασιατική εκστρατεία
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Μετά την εισβολή και ραγδαία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1941, λόγω της παλαιότητάς του, το ΓΕΝ σχεδίαζε να το βυθίσει, αλλά το πλήρωμά του εξεγέρθηκε και με δική του πρωτοβουλία διέφυγε στην Αλεξάνδρεια. Το Αβέρωφ ήταν ένα από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα περισσότερα βυθίστηκαν από τις επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων. Κατά την διάρκεια του πολέμου το θωρηκτό έκανε περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό.
Απελευθέρωση
Στις 17 Οκτωβρίου του 1944, επικεφαλής για άλλη μια φορά του Στόλου, μετέφερε την τότε ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα, με πλοίαρχο τον μετέπειτα Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας στις κυβερνήσεις Πέτρου Βούλγαρη, Σπυρίδωνα Μάτεση, ο οποίος υπήρξε και ο τελευταίος πλοίαρχος του Αβέρωφ.
Πηγή: https://maccunion.wordpress.com/
